14/8/2025
«Μην αγοράζετε αυτά τα διαμερίσματα. Είναι πολύ ζεστά». Αυτή η επιγραφή είχε τοποθετηθεί πέρυσι το καλοκαίρι σε παράθυρο σε νεόδμητη πολυκατοικία στο Λονδίνο και έγινε αμέσως viral. Πολλοί κάτοικοι της βρετανικής πρωτεύουσας έχουν ανάλογες ιστορίες να πουν. Αιτία, η κλιματική κρίση, που κάνει την Ευρώπη να βράζει.
Φέτος το καλοκαίρι, εν μέσω κυμάτων καύσωνα, η Βρετανία κατέγραψε τον δεύτερο θερμότερο Ιούνιο και τον πέμπτο θερμότερο Ιούλιο από το 1884.
«Όταν προσπαθώ να κοιμηθώ το βράδυ, γίνεται αρκετά αφόρητο», δήλωσε ο Λούσιαν Χο, 21 ετών, στον Guardian. Είναι φοιτητής και ζει κοντά στην κορυφή ενός 28ώροφου κτιρίου στο Τάουερ Άμλετς, την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στη Βρετανία. Οι επιλογές για να δροσιστεί στο διαμέρισμά του, που βλέπει στον νοτιά είναι περιορισμένες. «Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να ανοίξω το παράθυρο», είπε.
Στο Τάουερ Άμλετς, το 81% των νοικοκυριών ζουν σε ειδικά κατασκευασμένα διαμερίσματα, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην Αγγλία και την Ουαλία και το διπλάσιο ποσοστό σε ολόκληρο το Λονδίνο. Ο δήμος έχει επίσης δει μια τεράστια άνθηση στην ανέγερση ουρανοξυστών, με 20 ή περισσότερους ορόφους, την περίοδο 2014-2024. Επιπλέον, κατατάσσεται πολύ χαμηλά αναφορικά με τους χώρους πρασίνου.
Ο δήμος χαρακτηρίζεται «καυτό κουτί».
Λάθος κατασκευή
Οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι πολλά από τα νέα σπίτια που κατασκευάζονται στη χώρα δεν έχουν σχεδιαστεί για ακραίες καλοκαιρινές θερμοκρασίες. Έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση να ενημερώσει τον επικείμενο οικοδομικό κανονισμό για τα μελλοντικά σπίτια ώστε να περιλαμβάνει διατάξεις για την υπερθέρμανση των σπιτιών.
Οι νέοι κανόνες πρόκειται να δημοσιευτούν αυτό το φθινόπωρο και να τεθούν σε ισχύ από το 2027. Αλλά εστιάζουν κυρίως στο πώς να διατηρούνται τα σπίτια ζεστά τον χειμώνα, παρά πώς θα διατηρούνται δροσερά το καλοκαίρι.
Κίνδυνοι για την υγεία
Με εξωτερικές θερμοκρασίες να φτάνουν τους 33 βαθμούς Κελσίου ή και περισσότερο, οι θερμοκρασίες μέσα στα σπίτια δεν πέφτουν κάτω από τους 27 βαθμούς.
Αλλά, όταν οι θερμοκρασίες στο εσωτερικό ανεβαίνουν πάνω από τους 25°C, αυξάνονται επίσης οι κίνδυνοι για την υγεία. Μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν ενδεχόμενα καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα, διαταραχές ύπνου, προβλήματα ψυχικής υγείας και θερμική εξάντληση.
Το Συμβούλιο Πράσινων Δόμησης του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δηλώσει ότι τα δέντρα στους δρόμους είναι ένας απλός και οικονομικός τρόπος για να διατηρούνται τα σπίτια δροσερά. Αλλά στο Λονδίνο, το οικοδομικό τετράγωνο που μένει η δασκάλα Σάντρα Μοντέιρο βρίσκεται δίπλα στην πολυσύχναστη A12 και οι δρόμοι από κάτω είναι άγονοι από κάθε χώρο πρασίνου. «Αν έχουμε τα παράθυρα ανοιχτά λόγω του αυτοκινητόδρομου, παίρνουμε πολλή σκόνη και τη ζέστη που προέρχεται από αυτό», λέει. Έχει αγοράσει μερίδιο 25% του σπιτιού στο συγκρότημα Θρι Γουότερς με τον σύζυγό της για 121.000 λίρες. Επιπλέον, πληρώνει 1.264 λίρες το μήνα σε ενοίκιο. «Είναι το πρώτο μου καλοκαίρι που βιώνω πραγματικά αυτές τις υψηλές θερμοκρασίες και δεν είμαι αρκετά σίγουρη για το αν θέλω να συνεχίσω να ζω εδώ», είπε.
Εκπρόσωπος της εταιρείας που διαχειρίζεται το οικιστικό συγκρότημα, είπε: «Θέλουμε οι κάτοικοι να αισθάνονται άνετα στα σπίτια τους όλο το χρόνο και συνεργαζόμαστε με κατασκευαστικούς εταίρους για να διασφαλίσουμε ότι τα σπίτια σχεδιάζονται με γνώμονα τον αερισμό και τη σκίαση, λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο υπερθέρμανσης».
30 βαθμοί Κελσίου μέσα στο σπίτι
Λέει ότι, από τότε που εισήχθησαν νέοι κανονισμοί για τη μείωση του κινδύνου υπερθέρμανσης των νέων κτιρίων το 2022, στα νέα σπίτια εξωτερικά παντζούρια που αφήνουν το φως της ημέρας να εισέλθει αλλά εμποδίζουν τη θερμότητα. «Εξετάζουμε επίσης υλικά που βοηθούν να διατηρούνται τα σπίτια πιο δροσερά το καλοκαίρι και πιο ζεστά τον χειμώνα», πρόσθεσε.
Βορειότερα στην πόλη βρίσκεται το Κρέστελ Χάους, ένα επιβλητικό δημοτικό κτίριο ύψους 55 μέτρων. Έγινε σύμβολο της ζωής στο κέντρο της πόλης αφότου εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του πρώτου άλμπουμ των The Streets, Original Pirate Material. Βρίσκεται κατά μήκος μιας πολυσύχναστης λεωφόρου στο Άιλιγκτον. Η περιοχή, μετά το Τάουερ Άμλετς, έχει τη δεύτερη υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υποφέρει επίσης από έλλειψη πρασίνου. Οι κάτοικοι έχουν πρόσβαση σε κατά μέσο όρο 2 τ.μ. πρασίνου κατ’ άτομο. Είναι το χαμηλότερο ποσό από οποιονδήποτε άλλο δήμο στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τους Φίλους της Γης.
Ο Κρις Μπράουν ζει εκεί 38 χρόνια. Διαπιστώνει ότι η ζέστη αποτελεί αυξανόμενο πρόβλημα. Το καλοκαίρι, οι θερμοκρασίες στο διαμέρισμά του στον 17ο όροφο σπάνια πέφτουν κάτω από τους 27°C. Φέτος, έφτασαν στο μέγιστο των 30°C. Σε προηγούμενα κύματα καύσωνα το θερμόμετρο του είχε φτάσει στο αποκορύφωμά του τους 35°C. Υποχρεώθηκε να τοποθετήσει κλιματιστικό, γιατί ανησυχεί για την υγεία του. Είναι 76 ετών, με καρδιακή πάθηση, διαβήτη και σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.
«Θανατηφόρα σπίτια»
Τα ζεστά σπίτια δεν είναι απλώς άβολα – μπορούν να είναι και θανατηφόρα. Πέρυσι το καλοκαίρι, στη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα, εκτιμάται ότι περίπου 358 άνθρωποι πέθαναν στο σπίτι, εν μέρει λόγω ακραίων θερμοκρασιών.
Οι θάνατοι τείνουν να αυξάνονται επειδή η ζέστη επιδεινώνει τις υπάρχουσες παθήσεις: οι συνολικοί θάνατοι από γρίπη και πνευμονία στους καύσωνες του 2024 ήταν 13% υψηλότεροι από ό,τι θα ήταν υπό κανονικές συνθήκες. Οι θάνατοι από παθήσεις του κυκλοφορικού, άνοια και Αλτσχάιμερ αυξήθηκαν κατά 11%.
Θερμικές νησίδες και κτίρια άλλης εποχής
Η ζέστη επηρεάζει την τρέχουσα κατάσταση υγείας ασθενών όπως ο Μπράουν. «Το θερμικό στρες επιδεινώνει την κόπωσή μου, οπότε η ζωή είναι λίγο πιο δύσκολη. Ο ύπνος έγινε δύσκολος. Με κουράζει. Ένιωθα συνεχώς πιο κουρασμένος από το συνηθισμένο».
Τα ψηλά κτίρια, ειδικά αυτά που περιβάλλονται από άλλους άλλα ψηλά κτίρια, είναι ευάλωτα στο φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας. Υλικά όπως το σκυρόδεμα και η άσφαλτος απορροφούν και διατηρούν τη θερμότητα. Ο Μπράουν είπε ότι η θερμότητα παραμένει, ακόμα και όταν οι θερμοκρασίες έξω μειώνονται. «Δεν δροσίζει. Είναι σαν φούρνος από τούβλα», είπε.
Η δημοτική σύμβουλος Ροβένα Τσάμπιον, αρμόδια για περιβαλλοντικά θέματα, αναγνωρίζει το πρόβλημα.
«Γνωρίζουμε ότι πολλοί άνθρωποι στο Άιλιγκτον ζουν σε διαμερίσματα που χτίστηκαν σε μια διαφορετική εποχή και δεν σχεδιάστηκαν για ακραία ζέστη. Αυτό έχει πραγματικό αντίκτυπο, ειδικά για τους ηλικιωμένους, τα άτομα με προβλήματα υγείας ή τις οικογένειες με μωρά».
Η αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης στα σπίτια πρέπει να αποτελεί κοινή προτεραιότητα για τους δήμους, τους κατασκευαστές και την κυβέρνηση, σημειώνει. «Εν τω μεταξύ, εξετάζουμε πρακτικές λύσεις, όπως ανακλαστικές επιστρώσεις και πράσινες υποδομές, για να βοηθήσουμε στη μείωση της υπερθέρμανσης στα ψηλά κτίρια», προσθέτει.