27/8/2025
Σοβαρές είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη θαλάσσια ζωή, αφού η αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων, η οξίνιση των ωκεανών και η άνοδος της στάθμης των θαλασσών επηρεάζουν αρνητικά το οικοσύστημα, τα είδη και την τροφική αλυσίδα.
Σε μία προσπάθεια να ενισχύσουν τη θαλάσσια ζωή, επιστήμονες από την Ελλάδα φυτεύουν υποθαλάσσια δάση για να αντιμετωπιστεί καλύτερα η περιβαλλοντική κρίση, στο πλαίσιο του προγράμματος Reeforest.
Η Πολυτίμη-Ιόλη Λάρδη, επιστημονική συνεργάτιδα του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) κι η Μαρία Σαλωμίδη, ερευνήτρια και Επιστημονική Αυτοδύτρια του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ, σε δηλώσεις τους στο Jornal da Tarde του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού της Πορτογαλίας RTP, εξήγησαν τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητη η αποκατάσταση της θαλάσσιας βλάστησης.
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, σε ένα ακατοίκητο ελληνικό νησί, τη Γυάρο, τα νερά κρύβουν έναν βιότοπο – πιο συγκεκριμένα μακροφύκη του γένους Cystoseira C. Agardh – που απειλείται από την κλιματική αλλαγή.
«Το παρατηρήσαμε αυτό επειδή οι χειμώνες είναι πιο ζεστοί και τα καλοκαίρια ακόμα πιο ζεστά.
Σε κάποιες περιοχές επηρεάζεται ο αναπαραγωγικός κύκλος των Cystoseira, με αποτέλεσμα σε ορισμένα έτη να μην απελευθερώνουν σπόρια και να μην αναπαράγονται», δήλωσε η κυρία Λάρδη στον πορτογαλικό σταθμό.
Για τη διατήρηση του είδους, ένα καστανό φύκος ενδημικό της Μεσογείου, οι επιστήμονες φυτεύουν υποβρύχια δάση, προσθέτει το ρεπορτάζ, με την κυρία Σαλωμίδη να συμπληρώνει ότι σκοπός της πρωτοβουλίας είναι η αποκατάσταση της υγείας του υφάλου, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα βελτιωθεί η θαλάσσια ζωή.
Στο πρώτο στάδιο, τα φυτά αναπτύσσονται στο εργαστήριο σε δίσκους από πηλό και στη συνέχεια μεταφέρονται στον ύφαλο.
Στους περισσότερους από τους κεραμικούς δίσκους που τοποθετήθηκαν στη Γυάρο, εξακολουθούν να αναπτύσσονται φύκη και προς το παρόν έχουν μέγεθος που αγγίζει τα 4-5 εκ. Επομένως, αναφέρει η κυρία Λάρδη «είμαστε πολύ περήφανοι».
Εξάλλου, ο ρόλος τους στο οικοσύστημα είναι πολύτιμος καθώς, όπως εξηγεί η κυρία Σαλωμίδη «παρέχουν καταφύγιο, τροφή και σκιά σε άλλα είδη. Όπου υπάρχουν δάση Cystoseira, υπάρχει η μεγαλύτερη ποικιλομορφία που μπορεί να βρεθεί στους μεσογειακούς υφάλους».
Η πρωτοβουλία Reeforest συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποσκοπεί στην αύξηση της βιοποικιλότητας σε μια θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή που περιλαμβάνεται στο δίκτυο Natura 2000.
Όπως αναφέρει η επίσημη ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας, οι προσπάθειες ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο του 2024, όταν οι ερευνητές αναζήτησαν την κατάλληλη δότρια περιοχή που φέρει υγιείς και καλά ανεπτυγμένους πληθυσμούς Cystoseira με γόνιμες κορυφές, κατάλληλες για εργαστηριακή καλλιέργεια.
Όπως αποδείχθηκε, αυτό δεν ήταν εύκολο, καθώς ο πληθυσμός έχει συρρικνωθεί σημαντικά εξαιτίας της υπερβόσκησης, της μειωμένης αναπαραγωγικής ικανότητας και πιθανώς εξαιτίας από συχνές ανωμαλίες στη θερμοκρασία.
Όταν τελικά εντοπίστηκε άφθονος πληθυσμός Cystoseira amentacea που ευδοκιμούσε κατά μήκος των ακτών της Γυάρου σε πλήρη γονιμότητα, το έργο REEForest έλαβε το πράσινο φως για να προχωρήσει.
Η καλλιέργεια ξεκίνησε σε ελεγχόμενο περιβάλλον, με στόχο να παρέχει στα νεαρά άτομα του είδους Cystoseira τις βέλτιστες συνθήκες για τα πρώιμα εύθραυστα στάδια ανάπτυξής τους.
Χάρη στη φροντίδα των ειδικών, 521 πλακίδια πηλού Cystoseira ετοιμάστηκαν και μεταφέρθηκαν στο νησί που φημίζεται για την πλούσια βιοποικιλότητα. Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν με επιτυχία, παρά τις δυσκολίες που συνάντησαν οι ερευνητές, και τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά, αφού τα φύκη αναπτύσσονται ομαλά και ανακτούν το φυσικό περιβάλλον τους.
