Η απώλεια δασικής βλάστησης αυξάνει τις θερμοκρασίες εδάφους

Η ανάλυση δορυφορικών δεδομένων μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του Βαρνάβα και της Πεντέλης, έδειξε ότι απώλεια δασικής βλάστησης αυξάνει τις θερμοκρασίες εδάφους

Τα δορυφορικά δεδομένα υψηλής ανάλυσης, όπως αυτά που παρέχει ο δορυφόρος Landsat 9, προσφέρουν τη δυνατότητα λεπτομερούς καταγραφής της θερμοκρασίας επιφάνειας του εδάφους. Αυτά τα δεδομένα αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για την κατανόηση των επιπτώσεων φυσικών καταστροφών, όπως οι δασικές πυρκαγιές, στο μικροκλίμα μιας περιοχής.

Στο πλαίσιο αυτό, η Μονάδα METEO του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών ανέλυσε δορυφορικά δεδομένα από δύο διαδοχικές θερμές περιόδους: 17 Ιουλίου 2024, πριν την καταστροφική πυρκαγιά του Βαρνάβα/Πεντέλης, και 26 Ιουνίου 2025, περίπου έντεκα μήνες μετά.

Η σύγκριση μεταξύ των δύο ημερομηνιών αποκαλύπτει θερμοκρασιακές διαφορές της τάξης του 1-2°C σε πολλές περιοχές, οι οποίες μπορούν να αποδοθούν σε φυσικές διακυμάνσεις των καιρικών συνθηκών.

Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή που επλήγη από τη μεγάλη πυρκαγιά του Αυγούστου 2024.

Όπως φαίνεται και στο σχετικό χάρτη, εντός των ορίων της καμένης έκτασης, οι τιμές της θερμοκρασίας εδάφους τον Ιούνιο του 2025 εμφανίζονται αυξημένες  έως και 10°C σε σύγκριση με τις αντίστοιχες του Ιουλίου 2024, πριν την πυρκαγιά. Παρά την παρέλευση σημαντικού χρονικού διαστήματος, η απώλεια της βλάστησης εξακολουθεί να έχει ισχυρή επίδραση στην ενεργειακή ισορροπία της περιοχής, οδηγώντας σε σημαντική επιφανειακή θέρμανση, σύμφωνα με επεξεργασία δεδομένων του Γ. Κύρου, επιστημονικού συνεργάτη του ΕΑΑ.

Υπενθυμίζεται ότι οι μετρήσεις αφορούν τη θερμοκρασία επιφάνειας του εδάφους. Ωστόσο, είναι εύλογο να αναμένει κανείς αντίστοιχες—έστω και μικρότερης έντασης—διαφορές και στη θερμοκρασία του αέρα κοντά στην επιφάνεια.

Συμπερασματικά, τα δορυφορικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η καταστροφή της δασικής βλάστησης λόγω πυρκαγιάς συνεπάγεται σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους, με πιθανές επιπτώσεις στο μικροκλίμα, και τη γενικότερη οικολογική ισορροπία της περιοχής.

*Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών