Αυξάνονται οι καύσωνες στην Ελλάδα: Η ανάγκη για πολεοδομικές και εργασιακές μεταρρυθμίσεις

Σύμφωνα με τον μεταδιδακτορικό ερευνητή στο ΙΕΠΒΑ/ ΕΑΑ στην ομάδα του ΜΕΤΕΟ, Χρήστο Γιάνναρο, σε τέτοιου είδους συνθήκες, τα πρώιμα επεισόδια καύσωνα συνδέονται με τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας. Όπως εξηγεί, το ιδανικό για το σώμα είναι να αυξάνεται σταδιακά η θερμοκρασία οπότε να συνηθίζει σιγά-σιγά για να μπορεί να ανταπεξέλθει στις υψηλότερες θερμοκρασίες του καλοκαιριού. «Αν όμως, στη μετάβαση αυτή, τον Μάιο για παράδειγμα, σημειώνονται ακραίες θερμοκρασίες, πιο υψηλές από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα, τότε αυτό αποτελεί σοκ για τον οργανισμό, πολύ πιο έντονο, γιατί δεν έχει προλάβει να εγκλιματιστεί σε τέτοιου είδους συνθήκες. Αν υπάρχει ένα επεισόδιο καύσωνα αρχές Σεπτεμβρίου, ή τέλος Αυγούστου, δεν θα είναι τόσο μεγάλη η επίπτωση, γιατί ήδη ο οργανισμός έχει εκτεθεί, οπότε υπάρχει αυτό που λέμε εγκλιματισμός», σημειώνει.

Έχοντας δημιουργήσει μαζί με άλλους ερευνητές το βιομετεωρολογικό σύστημα προειδοποίησης HEAT-ALARM, που εκδίδει προειδοποιήσεις σε κάθε περιφερειακή ενότητα της χώρας για ημέρες κατά τις οποίες η θερμή επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, ο κ. Γιάνναρος επισημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης του πιλοτικής εφαρμογής, το 2024 κατέγραψε 50 με 60 προειδοποιήσεις, τουλάχιστον από μέτριο επίπεδο και πάνω. Όπως τονίζει σχετικά με πέρσι οι προειδοποιήσεις που εκδόθηκαν οφείλονται στις ακραίες συνθήκες που επικρατούσαν συνολικά όλο το καλοκαίρι. «Φέτος υπήρχε ένα περιστατικό στο τέλος Μαΐου για την Κρήτη, και τώρα είχαμε δύο κύματα,τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Είχαμε προειδοποίηση αυτές τις μέρες», υπογραμμίζει. Σύμφωνα με τον κ. Γιάνναρο πράγματι αυτά τα φαινόμενα εκδηλώνονται νωρίτερα . «Σε μελέτες καταγράφεται η επέκταση της περιόδου με ακραίες θερμοκρασίες», τονίζει.

Από την πλευρά του ο κ. Λαγουβάρδος σημειώνει ότι το θετικό στοιχείο στις θερμοκρασίες που προηγήθηκαν φέτος, ήταν ότι «δεν πρόλαβαν να ζεσταθούν τα βράδια στις πόλεις», ωστόσο το νέο κύμα αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλές θερμοκρασίες τη νύχτα, με αποτέλεσμα όπως εξηγεί, να είναι πιο έντονο το φαινόμενο για αρκετές ημέρες.

Παράλληλα, επισημαίνει ότι σε μελέτη ερευνητών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για τη θερμική καταπόνηση με βάση τα μελλοντικά κλιματικά σενάρια διαπιστώθηκε ότι αυτή αναμένεται να είναι πολύ ισχυρή και να αυξηθεί.

« Την περίοδο που αναλύσαμε, από το 1991-2020, λαμβάνοντας υπόψιν, πραγματικά στοιχεία κι όχι μελλοντικά σενάρια παρατηρήσαμε ήδη ότι έχει αυξηθεί. Αυτό που θέλαμε να απαντήσουμε τώρα είναι πόσο ακόμη. Οι θερμικοί δείκτες έχουν ήδη αυξηθεί κατά 1,5 βαθμό περίπου. Τα πιο μετριοπαθή σενάρια δείχνουν αύξηση για το μέλλον + 1,5 βαθμό, ενώ τα πιο απαισιόδοξα δείχνουν +3. Στα μεγάλα αστικά κέντρα, η συνεχής θερμική επιβάρυνση των ανθρώπων είναι πολύ σημαντικό πρόβλημα και διάσταση της κλιματικής αλλαγής», σημειώνει ο κ. Λαγουβάρδος.

Εργαζόμενοι εκτεθειμένοι σε συνθήκες καύσωνα

Από την πλευρά της η κυρία Μυριβήλη θέτει στο επίκεντρο ένα ακόμη ζήτημα αυτό των εργαζομένων κάτω από συνθήκες καύσωνα. Όπως τονίζει χρειάζεται καταγραφή όσων καταλήγουν στο νοσοκομείο με εργατικά ατυχήματα που σχετίζονται με τη ζέστη. « Έρευνες στο εξωτερικό, έδειξαν ότι 11 εκατομμύρια περιπτώσεις, σε βάθος δεκαετίας, συγκεκριμένη αντιστοιχία ανάμεσα σε ανθρώπους που πηγαίνουν στα νοσοκομεία με εργατικά ατυχήματα και περιπτώσεις ζέστης. Όλο αυτό μπορεί να είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Ειδικά όταν δουλεύει κάποιος σε συνθήκες με άμεση έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες και με κάποιο βαθμό επικινδυνότητας», υπογραμμίζει ενώ προσθέτει ότι «υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές και αποφάσεις που έχουν δοθεί στο υπουργείο Εργασίας αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί».

Παράλληλα σύμφωνα με την κυρία Μυριβήλη αναδιαμόρφωση χρειάζονται και οι προδιαγραφές των κτιρίων, ώστε να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες που δημιουργεί η υπερθέρμανση.

«Υπάρχουν τρόποι στον τρόπο κατασκευής ενός κτιρίου ώστε να είναι πιο δροσερά. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε αυτές τις προδιαγραφές που είναι απαραίτητες για μια χώρα σαν την Ελλάδα» σημειώνει και εξηγεί : «Θα έπρεπε να υπάρχουν στην πολεοδομία για τα κτίρια όπως υπάρχουν αντίστοιχες αντισεισμικές. Χρειαζόμαστε εργασιακούς και πολεοδομικούς νόμους, για το πώς θα πρέπει από εδώ και πέρα να φτιάχνονται οι πλατείες, τα πάρκα και ο δημόσιος χώρος γενικά, ανταποκρινόμενοι στην άνοδο της θερμοκρασίας. Όπως και στους δρόμους πχ για τους πεζούς, δεν μπορούμε να τους έχουμε να περπατάνε κάτω από τον ήλιο, πρέπει να υπάρχει ποσοστό κάλυψης σκίασης. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που βάλλεται ήδη και θα βάλλεται από υψηλές θερμοκρασίες περισσότερο από πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης. Θα έπρεπε ήδη να έχουν μπει στη νομοθεσία μας τέτοιου είδους προδιαγραφές».

Επιπλέον, όπως τονίζει, το ίδιο ισχύει και για μια σειρά από άλλα ζητήματα όπως η λειψυδρία ή η ξηρασία. «Όλα αυτά τα θέματα πρέπει από τώρα να τα σχεδιάζουμε για τις επόμενες δεκαετίες πώς θα προφυλαχθούμε. Ωστόσο δεν βλέπω να γίνεται. Θα πρέπει να γίνει μέσα από τη νομοθεσία του κράτους από μεγάλες μεταρρυθμίσεις για τον τρόπο που προσεγγίζουμε την έννοια του δομημένου περιβάλλοντος, του δημόσιου χώρου, ζητήματα εργασιακά, αλλά και όσα σχετίζονται με το νερό και τις υψηλές θερμοκρασίες», καταλήγει.