29/6/2025
Γευματίζετε σε ένα εστιατόριο και εντοπίζετε ανάμεσα στους πελάτες ένα ζευγάρι να συνομιλεί έντονα. Εστιάζετε και προσπαθείτε να καταλάβετε το λόγο της διένεξης, ενώ στο μεταξύ παρατηρείτε την αντίδραση και όσων βρίσκονται στα κοντινά τραπέζια.
Αυτό το ενδιαφέρον ή η περιέργεια για τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις δεν εκδηλώνεται μόνο σε ανθρώπους, αλλά και σε χιμπατζήδες, όπως προκύπτει από έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ και το Πανεπιστήμιο της Γιούτα.
Σύμφωνα με τη μελέτη η περιέργεια έχει βαθιές εξελικτικές ρίζες και εντοπίζεται τόσο στα πρωτεύοντα, όσο στα παιδιά.
Η ερευνητική ομάδα διεξήγαγε τρία πειράματα στο Καταφύγιο Χιμπατζήδων του Νησιού Νγκάμπα στην Ουγκάντα και σε σημεία στην Καλιφόρνια, μεταξύ αυτών ο Ζωολογικός Κήπος του Όκλαντ και η Αίθουσα Επιστημών Λόρενς.
Αφού κατασκεύασαν δύο ειδικά κουτιά με ηλεκτρονικές συσκευές που μετέδιδαν διαφορετικά βίντεο, κάλεσαν χιμπατζήδες και παιδιά ηλικίας 4 έως 6 ετών να επιλέξουν αν ήθελαν να ανοίξουν το κουτί για να δουν βίντεο με κοινωνική αλληλεπίδραση (όπως περιποίηση, παιχνίδι ή καβγά) ή να ανοίξουν το άλλο κουτί για να παρακολουθήσουν ένα βίντεο με ένα μόνο άτομο.
Στο πρώτο πείραμα, ζώα και παιδιά αφιέρωσαν σταθερά περισσότερο χρόνο παρακολουθώντας τα πλάνα με τους ανθρώπους να αλληλεπιδρούν.
Στο δεύτερο πείραμα, οι συμμετέχοντες έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα σε μια ανταμοιβή (φρούτο για τους χιμπατζήδες και βόλοι για τα παιδιά) και την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα βίντεο με κοινωνική αλληλεπίδραση. Κάποια από τα μικρότερα παιδιά και οι αρσενικοί χιμπατζήδες θυσίασαν τη λιχουδιά για το βίντεο.
Στο τελευταίο στάδιο οι ερευνητές θέλησαν να διαπιστώσουν αν οι συμμετέχοντες προτιμούσαν να δουν βίντεο με θετικές αλληλεπιδράσεις (όπως περιποίηση ή παιχνίδι) ή αρνητικές (όπως συγκρούσεις). Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, ενώ οι χιμπατζήδες δεν φάνηκαν να δείχνουν να προτιμούν το ένα περισσότερο από το άλλο, τα παιδιά εκδήλωσαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον, με τα αγόρια να προτιμούν τις αρνητικές αλληλεπιδράσεις και τα κορίτσια τις θετικές.
Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences καταδεικνύει ότι η περιέργεια για την κοινωνική συμπεριφορά δεν είναι απλώς μια ανθρώπινη ιδιορρυθμία, αλλά είναι κοινή με έναν από τους στενότερους συγγενείς μας, τα πρωτεύοντα θηλαστικά και εκδηλώνεται νωρίς κατά την ανάπτυξη.
«Το έντονο ενδιαφέρον μας για τις ζωές των άλλων – σκεφτείτε κουτσομπολίστικα περιοδικά και εκπομπές διασημοτήτων – φαίνεται να έχει βαθιές εξελικτικές ρίζες στην καταγωγή μας από τους μεγάλους πιθήκους», εξήγησε η επικεφαλής της μελέτης, Λόρα Σιμόν Λιούις από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια
Με τη σειρά της η Έστερ Χέρμαν από το Κέντρο Συγκριτικής και Εξελικτικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ και εκ των συντακτών της έκθεσης δήλωσε: «Η μελέτη μας δείχνει ότι η περιέργεια για το τι κάνουν οι άλλοι – αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είμαστε λίγο αδιάκριτοι – ξεκινά από μικρή ηλικία και είναι βαθιά ριζωμένη. Είναι πιθανώς κάτι που βοηθά όχι μόνο εμάς αλλά και τους στενότερους εν ζωή συγγενείς μας να επιβιώσουμε και να ευδοκιμήσουμε σε σύνθετες κοινωνικές ομάδες».
Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι πιθανό η περιέργεια να κληροδοτήθηκε από τους προγόνους μας πριν εκατ. χρόνια και να μην λειτουργεί απλώς ψυχαγωγικά, αλλά να μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς λειτουργούν οι σχέσεις, πώς να αποφύγουμε προβλήματα και πώς να κατανοήσουμε ποιον μπορούμε να εμπιστευτούμε.
