11\3\2025
Ετοιμάζετε με προσοχή τη λίστα για το σουπερμάρκετ και λίγο πριν βγείτε από το σπίτι την ξεχνάτε στο τραπέζι, ψάχνετε με μανία τα γυαλιά σας, ενώ αυτά στολίζουν το κεφάλι σας, αγωνιάτε μην αργήσετε στο ραντεβού σας με τον οδοντίατρο και λίγα λεπτά πριν φτάσετε στον προορισμό σας συνειδητοποιείτε ότι η προγραμματισμένη επίσκεψή σας είναι για την επόμενη εβδομάδα…
Σας συμβαίνουν συχνά παρόμοια περιστατικά; Είστε αφηρημένοι και η καλύτερη περιγραφή που μπορείτε να δώσετε σε κάποιον όταν σας ρωτάει πώς είστε είναι θολούρα στο μυαλό που δεν σας επιτρέπει να συγκεντρωθείτε σε ό,τι κάνετε, να εργαστείτε, αλλά και απλώς να λειτουργήσετε στην καθημερινότητά σας;
Είναι πολύ πιθανό να έχετε εκτεθεί σε ατμοσφαιρική ρύπανση και τα αιωρούμενα σωματίδια (PM) να έχουν επηρεάσει την ικανότητά σας να εστιάσετε σε αυτό με το οποίο ασχολείστε τη δεδομένη στιγμή.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications και διεξήχθη από ερευνητική ομάδα των Πανεπιστημίων του Μπέρμιγχαμ και του Μάντσεστερ αρκεί ακόμα και η σύντομη έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις PM για να παρατηρηθούν προβλήματα στη λειτουργία του εγκεφάλου για την καθημερινή δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα οι εβδομαδιαίες αγορές στο σουπερμάρκετ.
Επιπλέον, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η φλεγμονή που παρατηρείται από την ρύπανση μπορεί να βρίσκεται πίσω από τη δυσκολία αναγνώρισης των συναισθημάτων.
Η ομάδα εξέθεσε 26 ενήλικες σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα οποία προέκυψαν από καπνό κεριών, καθώς και σε καθαρό αέρα. Συγκεκριμένα, βρέθηκαν σε αίθουσα με σωματίδια PM καθώς και απαλλαγμένο από αυτά για μία ώρα, εισπνέοντας κανονικά, με περιορισμένη ρινική εισπνοή και από το στόμα με κλιπ που έφραζε τη μύτη. Ολοκλήρωσαν τέσσερις γνωστικές δοκιμασίες πριν και τέσσερις ώρες μετά την έκθεση, αξιολογώντας τη μνήμη εργασίας, την επιλεκτική προσοχή, τη διάκριση συναισθημάτων και την ψυχοκινητική εγρήγορση.
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι συμμετέχοντες που είχαν εισπνεύσει – είτε από το στόμα είτε από τη μύτη – τον καπνό, παρουσίασαν σημαντική μείωση στην επιλεκτική προσοχή και την αναγνώριση συναισθημάτων.
Βέβαια, την ίδια στιγμή, η λειτουργική μνήμη κι η ψυχοκινητική εγρήγορση δε φαίνεται να επηρεάστηκαν από την ατμοσφαιρική ρύπανση, με τους ειδικούς να εκτιμούν πως ορισμένες εγκεφαλικές λειτουργίες αποδεικνύονται πιο ανθεκτικές.
Όπως αναφέρει η έκθεση, ο ρινικός βλεννογόνος διευκολύνει την ταχεία απορρόφηση χημικών ουσιών και φαρμάκων, επομένως, τόσο τα διαλυτά όσο και τα αδιάλυτα σωματίδια θα μπορούσαν δυνητικά να φτάσουν στον εγκέφαλο μέσω αυτής της οδού. Πράγματι, στοιχεία δείχνουν ότι τα πολύ λεπτά σωματίδια επιδεικνύουν αυξημένη αποτελεσματικότητα στη διέλευση. Οι ειδικοί τονίζουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα προκειμένου να επιβεβαιωθεί ο πιθανός ρόλος της οσφρητικής οδού στην ικανότητα επιλεκτικής προσοχής και να κατανοηθεί καλύτερα η επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη γνωστική λειτουργία.
Για «αδιάσειστα στοιχεία» ότι ακόμα και η βραχυπρόθεσμη έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια μπορεί να έχει άμεσες επιπτώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου, έκανε λόγο ο Τόμας Φάχερτι από το Τμήμα Γεωγραφίας, Γης και Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ και εκ των συντακτών της έκθεσης.
Την ίδια ώρα, ο Φράνσις Πόουπ καθηγητής Ατμοσφαιρικών Επιστημών του ίδιου πανεπιστημιακού ιδρύματος και ανάμεσα στους ερευνητές, τόνισε ότι «η κακή ποιότητα αέρα υπονομεύει την πνευματική ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των εργαζομένων, με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις σε έναν τεχνολογικό κόσμο που βασίζεται στη γνωστική αριστεία».
Όπως είπε, η μειωμένη παραγωγικότητα επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη και κάλεσε για την εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών σχετικά με την ποιότητα του αέρα και την αντιμετώπιση των συνεπειών που συνδέονται με αυτόν.
Οι ειδικοί εξηγούν ότι η γνωστική λειτουργία περιλαμβάνει μια σειρά από νοητικές διεργασίες ζωτικής σημασίας για τις καθημερινές εργασίες. Η επιλεκτική προσοχή, για παράδειγμα, βοηθά στη λήψη αποφάσεων και στη συμπεριφορά για την επίτευξη στόχων, όπως για παράδειγμα η προτεραιότητα στην αγορά προϊόντων που αναγράφονται στη λίστα για το σουπερμάρκετ, καθώς και η αντίσταση στις παρορμητικές αγορές.
Ο εγκέφαλος γερνάει κατά 15 χρόνια
Ανάλογα ήταν τα αποτελέσματα παλαιότερης έρευνας από τα Πανεπιστήμια του Κουίνσλαντ και του Κάρνεγκι Μέλον στην Αυστραλία, σύμφωνα με την οποία η έκθεση σε συγκέντρωση σωματιδίων υψηλότερη από το μέσο όρο οδήγησε στη μείωση γνωστικών λειτουργιών κατά έξι βαθμούς σε μία κλίμακα των 100. Ανάμεσα σε αυτές η μνήμη, η λεκτική ικανότητα, η προσοχή, η ευελιξία, η μαθηματική ικανότητα, η ταχύτητα και επίλυση προβλημάτων. Οι ερευνητές τόνιζαν στη μελέτη τους ότι σε ανθρώπους κάτω των 30 ετών που εκτίθενται σε αυτό το επίπεδο ρύπανσης, είναι πιθανό να παρατηρηθεί μείωση της γνωστικής τους λειτουργίας αντίστοιχης της γήρανσης κατά 15 χρόνια.
Και ψυχικά προβλήματα
Ο μολυσμένος αέρας, όμως, επιδρά και στην ψυχική υγεία, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη των Πανεπιστημίων Γουέιν στο Ντιτρόιτ και του Σινσινάτι που είχε δημοσιευθεί στο NeuroToxicology. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης προβλημάτων ψυχικής υγείας σε ανθρώπους που εισπνέουν αιωρούμενα σωματίδια συγκριτικά με όσους αναπνέουν καθαρό αέρα. Μελετώντας δεδομένα από περίπου 100 ερευνητικά άρθρα γύρω από ανθρώπους και ζώα σχετικά με το πώς λειτουργούν ο ιππόκαμπος, η αμυγδαλή και ο προμετωπιαίος φλοιός, κατέληξαν πως σε ποσοστό 95% παρατηρήθηκαν σημαντικές φυσικές και λειτουργικές αλλαγές στις περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τα συναισθήματα σε όσους εκτίθενται σε αυξημένα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Πηγή: https://www.womenonly.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
