26/9/2024
Φάρμακα, ναρκωτικά, αντιβιοτικά «κολυμπούν» σε ποτάμια και ωκεανούς ανάμεσα σε ψάρια, θαλάσσια είδη με σοβαρές επιπτώσεις για το οικοσύστημα.
Διεθνείς έρευνες έχουν αποκαλύψει την παρουσία φαρμακευτικών ουσιών, οι οποίες απελευθερώνονται μέσω των ούρων και καταλήγουν μέσα από τα λύματα στο υδάτινο δίκτυο, με τους ειδικούς να παρατηρούν σημαντικές αλλαγές στο αναπαραγωγικό σύστημα, τη διάπλαση, τη γονιμότητα, τη συμπεριφορά ολόκληρων ζωικών πληθυσμών. Ανάμεσα σε αυτά ψάρια, καρχαρίες, ακόμα και πτηνά που τρέφονται με θαλάσσια είδη.
Νέα έρευνα, ωστόσο, αναδεικνύει την πραγματική έκταση του προβλήματος, καθώς οι ουσίες ανιχνεύονται πλέον και στους κοραλλιογενείς υφάλους.
Επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Steinhardt εντόπισε ίχνη 10 κοινών φαρμάκων, για την αρτηριακή πίεση, μέχρι αντικαταθλιπτικά και καθαρτικά, σε 96 δείγματα κοραλλιών από τον Κόλπο του Εϊλάτ στο βόρειο άκρο της Ερυθράς Θάλασσας.
Η ουσία που βρέθηκε στο συντριπτικό ποσοστό του 93% σε όλα τα δείγματα ήταν η σουλφαμεθοξαζόλη, αντιβίωση που χορηγείται για λοιμώξεις του αναπνευστικού και του ουροποιητικού συστήματος.
Το εντυπωσιακό είναι ότι εντοπίστηκε όχι μόνο σε ρηχά σημεία (5-12 μέτρα), αλλά και σε βαθύτερα που άγγιζαν ακόμα και τα 30-40 μέτρα, όπου συνήθως δε συναντώνται ρύποι στα κοράλλια.
Επιπλέον, συγκλονίζει το γεγονός ότι δεν υπήρξε ούτε ένα δείγμα χωρίς ίχνος φαρμακευτικής ουσίας.
«Τα ευρήματα αποκαλύπτουν την παρουσία δέκα διαφορετικών φαρμακευτικών δραστικών ενώσεων (PhAC), με αυξημένες συγκεντρώσεις που ανιχνεύονται σε κοράλλια από ρηχές τοποθεσίες και σε περιοχές με έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, όλα τα δείγματα περιείχαν τουλάχιστον ένα PhAC, με το αντιβιοτικό σουλφαμεθοξαζόλη να είναι η πιο διαδεδομένη ένωση που ανιχνεύθηκε στο 93% των δειγμάτων, σε συγκεντρώσεις που κυμαίνονταν από 1,5 έως 2080 ng/g ξηρού βάρους (dw) ιστού, με μέση συγκέντρωση 106 ng/g dw», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Environmental Pollution.
Χαριτολογώντας η καθηγήτρια Νόα Σένκαρ από το Τμήμα Ζωολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ δήλωσε, σύμφωνα με το Earth.com «σαφώς, τα κοράλλια δεν έλαβαν συνταγή για αντιβιοτικά από τον γιατρό τους. Αυτά τα φάρμακα λαμβάνονται από τον άνθρωπο για να επηρεάσουν έναν συγκεκριμένο υποδοχέα ή βιολογική οδό και μπορούν επίσης να επηρεάσουν άλλους οργανισμούς».
Όπως είπε η καθηγήτρια, προηγούμενες μελέτες αποκάλυψαν την αρνητική επίδραση ουσιών στο περιβάλλον, όπως στην περίπτωση αρσενικών ψαριών που καταναλώνοντας αντισυλληπτικά ανέπτυξαν θηλυκά χαρακτηριστικά, ενώ σε κάποια είδη μειώθηκε η αναπαραγωγική ικανότητα. Την ίδια στιγμή το πρόζακ προκαλεί επιθετικότητα σε καβούρια, ενώ τα αντικαταθλιπτικά αποδείχθηκε ότι επηρεάζουν τη μνήμη και τις μαθησιακές ικανότητες στα καλαμάρια.
Δεν υπάρχει, επομένως, λόγος οι ειδικοί να πιστεύουν ότι τα κοράλλια έχουν ανοσία σε τέτοιες ουσίες.
Ιδίως στην περίπτωση της ευαίσθητης περιόδου της ωοτοκίας των πληθυσμών των κοραλλιών, οι επιστήμονες εκφράζουν προβληματισμό καθώς, όπως επισημαίνει η ειδικός «μπορεί να είναι πολύ αργά».
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, εξηγεί η Σένκαρ, παρέχοντας τροφή, καταφύγιο, χώρους ωοτοκίας σε πολλά είδη και υποστηρίζουν την ανθρώπινη αλιεία και τουριστική βιομηχανία.
Τη στιγμή, λοιπόν, που ήδη απειλούνται από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, την υπερθέρμανση των υδάτων και την έντονη ανθρώπινη παρουσία, με εμφανείς επιπτώσεις όπως το φαινόμενο της λεύκανσης, η ανίχνευση φαρμακευτικών ουσιών αποτελεί μία επιπλέον αφορμή για ανησυχία.
Υπάρχει, όμως, λύση στο πρόβλημα; Σύμφωνα με την επιστήμονα είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν μέθοδοι επεξεργασίας λυμάτων ώστε να αποφεύγεται η διοχέτευση φαρμάκων στον ωκεανό.
Άλλωστε, όπως τονίζει είναι πιθανό αυτές οι ουσίες να βρουν το δρόμο της επιστροφής στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης ψαριών που προηγουμένως είχαν έρθει σε επαφή με αυτές.
Αυτά τα ευρήματα, εξηγούν οι επιστήμονες, αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για πρωτοβουλίες διατήρησης που στοχεύουν στην προστασία των οικοσυστημάτων των κοραλλιογενών υφάλων από την κλιμακούμενη απειλή ανθρωπογενούς μόλυνσης, συμπεριλαμβανομένων πιθανών κινδύνων όπως η ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά σε θαλάσσιους οργανισμούς και η διακοπή του κρίσιμου συγχρονισμού ωοτοκίας μεταξύ των πληθυσμών των κοραλλιών.
Πηγή: https://www.newmoney.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
