9/9/2024
«Θέλω να το δω πριν εξαφανιστεί»: Ισχυρίζονται όσοι ετοιμάζονται να ταξιδέψουν στην άλλη άκρη της Γης για να δουν από κοντά έναν παγετώνα που σε λίγα χρόνια δε θα υπάρχει πια, ένα νησί που το καταπίνει σιγά-σιγά η θάλασσα, κοραλλιογενείς υφάλους που ξεθωριάζουν, ζώα που ο πληθυσμός τους μειώνεται ανησυχητικά…
Το φαινόμενο του last-chance tourism – ταξίδια της τελευταίας ευκαιρίας – μετατρέπεται σε επικίνδυνη και αυξανόμενη τάση με ολοένα περισσότερους ταξιδιώτες να συρρέουν σε προορισμούς που απειλούνται από την κλιματική αλλαγή.
Επηρεασμένοι πιθανώς από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι τουρίστες επιλέγουν να μεταβούν σε σημεία ανά τον πλανήτη που αργά ή γρήγορα θα αλλάξουν ή θα εξαφανιστούν.
Βέβαια, η ευαισθητοποίηση για την περιβαλλοντική κρίση και τις επιπτώσεις της στη φύση, μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά, αφού εντείνει την υποβάθμιση των ήδη ευάλωτων προορισμών, καθώς οι τουρίστες ταξιδεύουν με αεροσκάφη, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και αφήνοντας το αποτύπωμά τους. Παρότι έχουν επίγνωση των προκλήσεων, εξακολουθούν να θεωρούν απαραίτητο να πραγματοποιήσουν το ταξίδι τελευταίας ευκαιρίας.
Έχει ενδιαφέρον ότι το φαινόμενο αυτό είχε αρχίσει να προβληματίζει τους ειδικούς πριν χρόνια, με επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Λέικχεντ στο Οντάριο του Καναδά, το Πανεπιστήμιο της Οττάβα στον Καναδά, το Πανεπιστήμιο Λίνκολν της Νέας Ζηλανδία και εκείνο του Κέιπ Μπρέτον στο Σίδνεϋ να διενεργούν σχετική έρευνα πριν 10 χρόνια, όταν η κλιματική αλλαγή δεν ήταν όρος τόσο διαδεδομένος και δεν απασχολούσε σε τέτοιο βαθμό, όσο σήμερα τουλάχιστον, τον Τύπο και τους ανθρώπους.
Οι ερευνητές τότε «ανακάλυπταν» την ταξιδιωτική τάση παρατηρώντας ότι οι τουρίστες επιδίωκαν ολοένα και περισσότερο να γνωρίσουν τις πιο απειλούμενες περιοχές του κόσμου πριν εξαφανιστούν ή μεταβληθούν ριζικά.
Προέβλεπαν, μάλιστα, ότι η επιθυμία αυτή μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες, παρότι ακόμα δεν είχε διαφανεί ποιες ήταν αυτές. Παρ’όλα αυτά, είχαν εστιάσει στην Αρκτική, καθώς όπως ανέφεραν ο προορισμός αυτός προωθείτο από «στρατηγικές τουριστικού μάρκετινγκ», αναζητώντας, μάλιστα, σύνδεση ανάμεσα στις έννοιες του σκοτεινού τουρισμού – περιλαμβάνει ταξίδια σε μέρη που ιστορικά σχετίζονται με θάνατο και τραγωδία – με εκείνον της τελευταίας ευκαιρίας.
Ανάμεσα στις ομοιότητες των δύο μορφών τουρισμού, συγκαταλέγεται η επιθυμία να δει κανείς από κοντά περιοχές, ή την άγρια ζωή που πεθαίνει, η σύνδεση του τόπου που εξαφανίζεται με την πολιτιστική και κοινωνική κληρονομιά του που χάνεται, η συμβολική αποτύπωση της οικοκτονίας.
Από τη μία η δυνητική εξαφάνιση παγετώνων ή πολικών αρκούδων ωθεί τους επισκέπτες να επισκεφθούν τις περιοχές, από την άλλη η αυξημένη τουριστική ζήτηση εντείνει την περιβαλλοντική κρίση, αφού με τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την επιδείνωσή της.
«Hot» προορισμοί η Αρκτική κι η Ανταρκτική
Μπορεί μέχρι πριν λίγα χρόνια στην Αρκτική και την Ανταρκτική να είχαν πρόσβαση μόνο οι επιστήμονες κι οι ερευνητές, όμως, τα τελευταία χρόνια τα ταξιδιωτικά γραφεία, εκμεταλλευόμενα την τάση της τελευταίας ευκαιρίας, διοργανώνουν κρουαζιέρες μετατρέποντας το βορειότερο και το νοτιότερο τμήμα αντίστοιχα του πλανήτη σε «hot» προορισμούς.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Διεθνής Ένωση Τουριστικών Πρακτόρων Ανταρκτικής (IAATO) παρατηρεί αύξηση στις επισκέψεις την τελευταία δεκαετία, με την τουριστική κίνηση να φτάνει στο απόγειό της το 2019-20 με 74.000 επισκέπτες.
Τα οφέλη οικονομικής φύσης για τις τοπικές κοινότητες είναι πολλά, μακροπρόθεσμα όμως το οικοσύστημα πλήττεται. Όλα αυτά τα ταξίδια, όπως είναι αναμενόμενο, συνοδεύονται από σημαντικό αποτύπωμα άνθρακα, με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications να αποκαλύπτει πως η αυξημένη ανθρώπινη παρουσία στην Ανταρκτική την τελευταία δεκαετία επιταχύνει την τήξη των πάγων εξαιτίας του αποτυπώματος μαύρου άνθρακα (BC) που αφήνει η καύση ορυκτών καυσίμων και βιομάζας, αφού ο μαύρος άνθρακας σκουραίνει το χιόνι και αυτό λιώνει πιο γρήγορα.
Παγετώνες, νησιά, πόλεις στη «μαύρη» λίστα
Τοπία που κάποτε τα βλέπαμε μόνο μέσα από φωτογραφίες ή ντοκιμαντέρ, τώρα είναι πιο προσιτά. Όπως αναφέρουν οι New York Times η Ισλανδία έχει επωφεληθεί από την άνθιση του τουρισμού, με τουλάχιστον μισό εκατ. ανθρώπους να την επισκέπτονται ετησίως με στόχο να δουν τους παγετώνες από κοντά. Όλα αυτά βέβαια, τη στιγμή που λιώνουν με ανησυχητικό ρυθμό, με αποτέλεσμα να χάνονται ενδιαιτήματα για την άγρια ζωή.
Ανάλογο είναι το φαινόμενο που παρατηρείται πιο κοντά μας, αρκεί να αναλογιστεί κανείς την ταχύτητα με την οποία λιώνει το χιόνι στις Άλπεις, γεγονός που δεν επιδρά αρνητικά μόνο στο οικοσύστημα, αλλά επηρεάζει την ποσότητα νερού που είναι ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο.
Την ίδια ώρα, η κλιματική αλλαγή αλλοιώνει πληθώρα ακόμα εμβληματικών τοπίων, όπως οι Μαλδίβες που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης των υδάτων με τη νησιωτική χώρα να κινδυνεύει να βυθιστεί κάτω από τη θάλασσα.
Ανάλογη είναι η ανησυχία για την περίπτωση της Βενετίας στην Ιταλία, καθώς τα συχνά πλημμυρικά φαινόμενα που παρατηρούνται στη διάσημη πόλη για τα κανάλια και την αρχιτεκτονική, προκαλούν τη φθορά των θεμελίων της και απειλούν τη στατική επάρκεια των κτιρίων.
Σημαντική, όμως, είναι κι η αλλοίωση που έχουν υποστεί οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, αφού η θαλάσσια ρύπανση και η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών έχουν προκαλέσει λεύκανση, με τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο να έχει χάσει πάνω από το ήμισυ των κοραλλιών του από το 1995.
Επομένως, τα ταξίδια της τελευταίας ευκαιρίας από τη μία μας θέτουν προ των ευθυνών μας, λειτουργώντας σαν καμπανάκι ώστε να κινητοποιηθούμε αλλάζοντας καθημερινές συνήθειες που μπορεί να επιβαρύνουν τον πλανήτη, από την άλλη η καλή αυτή πρόθεση έχει αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.
Πηγή: https://www.newmoney.gr
Πηγή φωτογραφίας: https://secure.gravatar.com
