15/9/2023
Για σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα, η Σαουδική Αραβία βασιζόταν αποκλειστικά στον πετρελαϊκό της πλούτο. Σήμερα ωστόσο, η χώρα προσπαθεί να θέσει σε εφαρμογή ένα μεγαλόπνοο σχέδιο. Eπιδιώκει να μεταμορφώσει ολόκληρη την οικονομία της ανοίγοντας παράλληλα, το δρόμο προς το μέλλον για ένα έθνος νέων οι οποίοι διψούν για νέες ευκαιρίες.
Το σχέδιο, γνωστό ως Vision 2030, ηγείται ο «απελπισμένα» φιλόδοξος 38χρονος διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν – o de facto ηγέτης που προσπαθεί να εδραιώσει, τόσο την κληρονομιά του, όσο και τη θέση του βασιλείου στην παγκόσμια σκηνή. Όλα αυτά, πρέπει να έχουν υλοποιηθεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Όμως, ο δρόμος προς τη «ριζική μεταμόρφωση» της χώρας δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Το βασίλειο βρίσκεται υπό αυξανόμενο έλεγχο από τότε που ανήλθε στην εξουσία ο διάδοχος του θρόνου, το 2017. Η Σαουδική Αραβία προκάλεσε την παγκόσμια οργή το 2018, μετά τη δολοφονία του αρθρογράφου της Washington Post Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κατηγορίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παρόλα αυτά, η Σαουδική Αραβία ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή στη διεθνή σκηνή. Επενδύει δισεκατομμύρια δολάρια σε όλους τους τομείς της οικονομίας, από τον αθλητισμό μέχρι τα μέσα ενημέρωσης και την ψυχαγωγία με στόχο να διαφοροποιηθεί από τον πετρελαϊκό πλούτο. Το ΑΕΠ της χώρας εκτινάχθηκε πάνω από το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια πέρυσι για πρώτη φορά, ενώ η κατά κεφαλήν παραγωγή διαμορφώθηκε στα 30.436 δολάρια, σημειώνοντας αύξηση περίπου 50% σε μόλις δύο χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η φάση ανάπτυξης, η οποία εξασφάλισε τη θέση του βασιλείου ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της G20 πέρυσι, τροφοδοτήθηκε από τις υψηλότερες παγκόσμιες τιμές ενέργειας καθώς και από την αύξηση του ΑΕΠ πέρα από το πετρέλαιο κατά 4,8% χάρη στην εκρηκτική ανάπτυξη σε τομείς όπως οι κατασκευές και οι μεταφορές.
Η Σαουδική Αραβία μπορεί να προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από τα έσοδα του πετρελαίου ως μέρος του σχεδίου της για το όραμα 2030 για μια διαφοροποιημένη οικονομία, αλλά είναι σαφές ότι το αργό πετρέλαιο εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως ο καλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο. Η οικονομική επέκταση κατά 8,7% πέρυσι οφείλεται στις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου. Η Saudi Aramco, η κύρια κρατική πετρελαϊκή εταιρεία που συγκέντρωσε 25,6 δισεκατομμύρια δολάρια στην δημόσια εγγραφή της το 2019, πραγματοποίησε κέρδη ρεκόρ 161 δισεκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι, από 110 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021.
Οι επενδύσεις διευθύνονται κυρίως από το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων, το ισχυρό κρατικό επενδυτικό ταμείο του κράτους με επικεφαλής τον MBS και τον διοικητή του ταμείου Yasir Al-Rumayyan. Είναι το επενδυτικό όχημα πίσω από τις εκρηκτικές συμφωνίες σε αθλήματα, όπως η εξαγορά της Newcastle United από τη Σαουδική Αραβία και η συγχώνευση του LIV Golf με το PGA Tour , για να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη πίσω από τις εγχώριες επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας σε έργα giga όπως το NEOM και το θέρετρο της Ερυθράς Θάλασσας.
Τον Αύγουστο, το αμοιβαίο κεφάλαιο αποκάλυψε τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία που ξεπέρασαν τα 2,23 τρισεκατομμύρια ριάλ (594 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2022, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το BusinessInsider. Σχεδόν το ένα τέταρτο αυτών των περιουσιακών στοιχείων ήταν διεθνείς.
Ένας νέος πληθυσμός
Ο πληθυσμός της Σαουδικής Αραβίας είναι νέος και αυξάνεται. Άγγιξε τα 32,2 εκατομμύρια τον Μάιο με μέση ηλικία τα 29, σύμφωνα με τη γενική στατιστική αρχή της Σαουδικής Αραβίας. Ο πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά ένα τρίτο σε 13 χρόνια και περισσότεροι από τους μισούς Σαουδάραβες είναι κάτω των 30 ετών, σύμφωνα με απογραφή του 2022.
Το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 5,1% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Το μέσο συνολικό ποσοστό συμμετοχής στην απασχόληση της χώρας ήταν 61,7% – 52,4% για τους υπηκόους της Σαουδικής Αραβίας και 75,2% για τους μη Σαουδάραβες. Οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας είναι επίσης λιγότερο πιθανό να εργάζονται, με το ποσοστό ανεργίας για τις ηλικίες 25 έως 54 ετών να είναι 15,7% σε σύγκριση με μόλις 3,5% για τους άνδρες στην ίδια ηλικιακή κατηγορία.
Οι οικονομίες του Αραβικού Κόλπου έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά και όλες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Ενώ η Σαουδική Αραβία ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της G20 στον κόσμο πέρυσι, τα άλλα κράτη του Κόλπου, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κατέγραψαν επίσης ταχεία ανάπτυξη.
