Ο Άγγλος ποιητής, κριτικός, δοκιμιογράφος και λεξικογράφος Σάμιουελ Τζόνσον, υπήρξε διάσημος όχι μόνον για το συγγραφικό του έργο αλλά και για την πνευματώδη ζωντάνια του ως συζητητή. Σημαντική πνευματική προσωπικότητα του 18ου αιώνα, υπήρξε μελετητής του Σέξπιρ, του οποίου εξέδωσε τα άπαντα σε οκτώ τόμους το 1765, ενώ δημοσίευσε και ένα από τα πρώτα λεξικά της αγγλικής γλώσσας, το οποίο διακρίνεται για την πληρότητα και την τεκμηρίωσή του.
Ο Σάμιουελ Τζόνσον γεννήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1709 (18 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το νέο ημερολόγιο) στο Λίτσφιλντ της Κεντρικής Αγγλίας και ήταν γιος του βιβλιοπώλη Μάικλ Τζόνσον και της Σάρας Φορντ. Ασθενικό παιδί με αδύνατη κράση φοίτησε για ένα διάστημα στο σχολείο και στην συνέχεια άρχισε να βοηθά τον πατέρα του στο βιβλιοπωλείο, γεγονός που τού επέτρεψε να διαβάσει πολύ και να αποκτήσει βαθύτατη γνώση της λογοτεχνίας.
Το 1728 άρχισε να φοιτά στο Κολέγιο Πέμπροκ της Οξφόρδης, αλλά ένα χρόνο αργότερα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσχερειών. Ύστερα από μια αποτυχημένη προσπάθεια να λειτουργήσει ένα ιδιωτικό σχολείο στην γενέτειρά του, μετακόμισε στο Λονδίνο το 1937 και άρχισε να συνεργάζεται με το περιοδικό «Gentleman’s Magazine».
Τα χρόνια εκείνα ολοκλήρωσε την τραγωδία «Irene» («Ειρήνη»), βασισμένη σε βυζαντινό θέμα, δημοσίευσε το πρώτο σημαντικό ποίημά του με τίτλο «London» (1738) και άρχισε να γίνεται γνωστός, χάρη στην αρθρογραφία του, με την οποία καταφερόταν εναντίον της κυβέρνησης του Ρόμπερτ Γουόλπολ.
Συνέχισε να αρθρογραφεί για θέματα επικαιρότητας και τα επόμενα χρόνια, εκδίδοντας ,μεταξύ άλλων, τα πολιτικά φυλλάδια «Thoughts on the Late Transactions Respecting Falkland’s Islands» (« Σκέψεις για τις τελευταίες πράξεις σχετικά με τις νήσους Φώκλαντ»), «The Patriot» («Ο Πατριώτης») και «Taxation No Tyranny» (« Φορολογία όχι τυραννία»). Ως προς την πολιτική του φιλοσοφία, ο Τζόνσον πίστευε ότι το ουσιαστικό για μια πολιτισμένη κοινωνία είνι η ύπαρξη μιας σταθερής κυβέρνησης και ο σεβασμός των νόμων. Αναγνώριζε ωστόσο ότι σε περίπτωση κατάχρησης τής εξουσίας από την κυβέρνηση, οι άνθρωποι δεν έπρεπε να τήν ανεχθούν αλλά να στραφούν εναντίον του τυράννου.
Το πρώτο μεγάλο έργο του που έκανε αίσθηση στο βρετανικό αναγνωστικό κοινό ήταν η βιογραφία του φίλου του ποιητή Τζον Σάβατζ (1896-1943) με τίτλο «Account of the Life of Mr Richard Savage», Son of Earl Rivers» («Διήγηση της ζωής του κυρίου Ρίτσαρντ Σάβατζ, γιου του κόμη του Ρίβετρς»), το οποίο εξέδωσε ανώνυμα το 1744 ως φόρο τιμής στην μνήμη του φίλου του.
Το 1745, άρχισε να ασχολείται με το έργο του Σαίξπιρ, δημοσιεύοντας το δοκίμιο «Miscellaneous Observations on the Tragedy of Macbeth» (« Ποικίλες παρατηρήσεις στην τραγωδία του Μάκβεθ»). Από την χρονιά εκείνη άρχισε να ασχολείται με την έκδοση των έργων του μεγάλου συμπατριώτη του, την οποία ολοκλήρωσε σε οκτώ τόμους το 1765. Ο Τζόνσον μελετούσε τον Σαίξπιρ ολόκληρη την ζωή του. Ο θαυμασμός του δεν έφθανε στα όρια της λατρείας, αλλά τον αντιμετώπιζε με κριτική ματιά. Πίστευε ότι ο Σαίξπιρ επιδίωκε να τέρπει μάλλον παρά να διδάσκει και ότι έγραφε τα έργα του χωρίς ηθικό σκοπό.
To 1749, δημοσίευσε το σημαντικότερο ποιητικό του έργο με τίτλο «The Vanity of Human Wishes» («Η ματαιότητα των ανθρώπινων επιθυμιών» και τον επόμενο χρόνο άρχισε να εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό «The Rambler» ( «Ο Ταξιδευτής»), το οποίο κυκλοφορούσε δύο φορές την εβδομάδα έως το 1752. Το κάθε τεύχος περιλάμβανε ένα δοκίμιο γραμμένο, ως επί το πλείστον, από τον ίδιο.
To 1755, κυκλοφόρησε το δίτομο «Λεξικό της αγγλικής γλώσσας («A Dictionary of the English Language»), που υπήρξε το πρώτο σημαντικό λεξικό της Αγγλικής, με 40.000 λήμματα και τεκμηρίωσή τους με συγκεκριμένα παραδείγματα από την αγγλική λογοτεχνία, μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην αγγλική λεξικογραφία.
Το 1759, έγραψε ένα από τα σπουδαιότερα έργα του, την τραγωδία «The Prince of Abissinia: A Tale» («Ο Πρίγκηπας της Αβησσυνίας: Ένα Παραμύθι»), ένα είδος πνευματικής αυτοβιογραφίας ,που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. To 1764, μαζί με τον ζωγράφο Τζόσουα Ρέινολντς, ίδρυσε την περίφημη φιλολογική λέσχη του Λονδίνου με την επωνυμία «The Club», η οποία επέζησε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.
Το 1763 γνώρισε τον 23χρονο Τζέιμς Μπόσγουελ, τον μετέπειτα βιογράφο του, και συνδέθηκε μαζί του με στενή φιλία, η οποία παρέμεινε παροιμιώδης στα χρονικά της λογοτεχνίας. Δέκα χρόνια αργότερα, ο Μπόσγουελ τόν έπεισε να επισκεφθούν μαζί τις Εβρίδες, τα δυτικά νησιά της Σκωτίας. Το ταξίδι αυτό ήταν η αφορμή για την συγγραφή του βιβλίου του «Journey to the Western Islands of Scotland» («Ταξίδι στα δυτικά νησιά της Σκωτίας»), το οποίο εκδόθηκε το 1775 και στο οποίο περιέγραψε τα ήθη, τα έθιμα και τις σύγχρονες δραστηριότητες μιας κοινωνίας η οποία ως τότε τού ήταν εντελώς άγνωστη.
Ένα από τα τελευταία του έργα ήταν η έκδοση μιας σειράς με τους βίους Άγγλων ποιητών («The Lives of the English Poets»), που του πήρε τέσσερα χρόνια για να την ολοκληρώσει (1777-1781).
Από το 1735 και μέχρι τον θάνατό της το 1752, ήταν νυμφευμένος με την κατά 20 χρόνια μεγαλύτερη του Τέτι Τζάρβις, με την προίκα της οποίας, όπως προαναφέρθηκε, ίδρυσε το ιδιωτικό σχολείο στην γενέτειρά του.
Ο Σάμιουελ Τζόνσον πέθανε στο Λονδίνο στις 13 Δεκεμβρίου 1784 και τάφηκε στο Αβαείο τού Γουέστμινστερ.
- Διαβάστε: Σάμιουελ Τζόνσον – Αποφθέγματα
Πηγή: https://www.sansimera.gr
