Ένας από τους τέσσερις αρχαγγέλους, που αναφέρονται ονομαστικά στην Αγία Γραφή. Το όνομά του στα εβραϊκά έχει διάφορες σημασίες, όπως άνθρωπος του Θεού, ο γενναίος του Θεού, ο ήρωας του Θεού, ανήρ του Θεού και ο Θεός δείχθηκε ισχυρός. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ αναφέρεται τόσο στην Αγία Γραφή όσο και στο Κοράνιο.
Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται να εξηγεί στον προφήτη Δανιήλ το όραμα του κριού και του τράγου (Δανιήλ, η’ 15 επ.) και τη σημασία της προφητείας του Ιερεμία περί των 70 ετών (Ιερεμία, κε’, 11 και κθ’ ,10), καθώς να αναγγέλλει τον χρόνο του ερχομού του Μεσσία στη γη (Δανιήλ θ’, 21).
Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Λουκά: να προλέγει στον προφήτη Ζαχαρία τη γέννηση του Ιωάννου του Προδρόμου (Λουκά α’, 11-25), να αναγγέλλει στην Παρθένο Μαρία τη γέννηση του Χριστού από αυτήν (Λουκά α’ , 26-39) και να αποστέλλει τους ποιμένες τη νύχτα της γέννησης του Χριστού στη Βηθλεέμ, για να δουν και να προσκυνήσουν τον γεννηθέντα Σωτήρα του κόσμου (Λουκά β’, 8-20).
Στο Κοράνιο, το ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ μεταφέρει τις αποκαλύψεις του Αλλάχ στον Μωάμεθ. Σύμφωνα με τον ιδρυτή της Μουσουλμανικής θρησκείας, ο αρχάγγελος Γαβριήλ συμπολέμησε μαζί του επικεφαλής τριών χιλιάδων αγγέλων εναντίον των ειδωλολατρών στασιαστών στη Μέκκα.
Από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια ο Αρχάγγελος Γαβριήλ έγινε αντικείμενο απεικονίσεων στη ζωγραφική, τη γλυπτική και τη μικροτεχνία. Στη βυζαντινή ζωγραφική εικονίζεται ολόσωμος με πλούσια ενδυμασία (ιμάτιο και χιτώνα), πλούσια κόμη και κρατά τα σύμβολα της εξουσίας του, σφαίρα και ράβδο (σκήπτρο) ή μετάλλιο, που παριστάνει τη μορφή του Χριστού. Οι απεικονίσεις του καλύπτουν πολλά μέρη του ορθόδοξου ναού, από τον τρούλο και την αψίδα του ιερού μέχρι τον νάρθηκα.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στις 8 Νοεμβρίου, μαζί με τον Αρχάγγελο Μιχαήλ και με τρεις Συνάξεις, στις 26 Μαρτίου, την επαύριο της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στις 11 Ιουνίου και στις 13 Ιουλίου. Τις ημέρες αυτές γιορτάζουν όσοι φέρουν τα ονόματα Γαβριήλ, Γαβριηλία και Γαβριέλλα.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ (26 Μαρτίου)
Την επαύριο της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η Ορθόδοξη Εκκλησία καλεί τους πιστούς σε συγκέντρωση στις εκκλησίες (Σύναξη) για να τιμήσουν τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, που αποκάλυψε στον προφήτη Δανιήλ την έλευση του Μεσσία και στη Μαρία ότι θα γεννήσει τον Υιό του Θεού.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ (11 Ιουνίου)
Τιμάται στο Άγιο Όρος η διδαχή από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ του ύμνου «Άξιον Εστί» προς την Παναγία.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ (13 Ιουλίου)
Η Σύναξη της 13ης Ιουλίου αφορά ένα θαύμα του Αρχάγγελου Γαβριήλ που έγινε σε κάποιο ναό αφιερωμένο σ’ αυτόν άγνωστο πού και πότε.
Απολυτίκιο
Φερωνυμία καταλλήλω εμπρέπων, καθυπουργείς εν τη του Λόγου σαρκώσει, ως στρατηγοί των Ασωμάτων τάξεων όθεν ευηγγέλισαι, τη Παρθένω Μαρία, χαίρε προσφωνών αυτή, τον Θεόν γαρ συλλήψη, ον εκδυσώπει σώζεσθαι ημάς, τους σε υμνούντας, Γαβριήλ Αρχάγγελε.
Πηγή: https://www.sansimera.gr
